Crkva Svetog apostola Petra i Pavla, u narodu poznata kao Petrova crkva, najstariji je srpski pravoslavni hram, sagrađen u blizini Novog Pazara.Tokom vekova ovo je bilo kultno mesto koje je okupljalo srpski narod, a izdvaja se jedinstvenim arhitektonskim rešenjem i freskama, iz raznih epoha istorije pravoslavlja, sa mnogobrojnim tragovima rimske i vizantijske kulture.Takođe, ona predstavlja jedno od najznačajnijih svedočanstava spoja umetnosti istoka i zapada. Uz manastir Sopoćani i Đurđeve Stupove, deo je UNESCO svetskog kulturnog nasleđa od 1979. godine.
Prema legend, crkvu je osnovao Tit, učenik i sledbenik apostola Pavla. Iako ne postoje tačni podaci o vremenu izgradnje crkve, pretpostavlja se da je podignuta u devetom veku. Na osnovu iskopina može se zaključiti da se na mestu današnje crkve nalazio paganski, ranohrišćanski hram i srednjovekovna crkva.
Arheološkim istraživanjima, ispod temelja sadašnje crkve, otkriveni su razni predmeti od zlata i ćilibara,grčke slikane vaze, pojasevi kao i ostaci rimskih i slovenskih plemića, iz petog veka pre nove ere, što svedoči da je Crkva Svetog apostola Petra i Pavla, najstarija sakralna građevina na Balkanu.
U vreme Nemanjića, bila je sedište Raške episkopije, a o tome svedoči dokument cara Vasilija II iz 1020.godine u kojoj se crkva spominje.Veliki župan Stefan Nemanja i njegovi potomci živeli su u rezidenciji u blizini ovog zdanja, što joj je donelo izuzetan značaj.
Srpski vladar Stefan Nemanja ovde je ponovo kršten prema pravoslavnom obredu, jer ga je otac Zavida krstio po običajima rimokatoličke vere, jer u tom period u Duklji nije bilo pravoslavnih sveštenika.
Ovde je obavljeno i njegovo venčanje sa Anom, kao i krštenje sina Rastka, a 1196. godine je prepustio presto sinu Stefanu Prvovenčanom, kada su se on i njegova supruga zamonašili i dobili ime Simeon i Anastasija.
Sedište raške episkopije ostaje u Petrovoj crkvi i nakon sticanja crkvene samostalnosti 1219. godine, kada Sava Nemanjić postaje prvi srpski arhiepiskop sa sedištem u manastiru Žiča.
Crkva je obnavljana nekoliko puta tokom vekova, ali uvek je zadržala svoj centralni kružni oblik.
Danas, centalni deo crkve ima oblik krsta – četvorolista koji je upisan u kružni zid, nad kojim se uzdiže osmostrana kupola nejednakih strana koja nije postojala u prvobitnoj fazi. U unutrašnjosti crkve su vidljiva tri sloja fresaka zagasito-crvenog tona, među kojima najmlađe i najočuvanije freske potiču iz 13. veka, dok je najstariji sloj fresaka teško utvrditi, a najverovatnije potiču iz druge polovine 9. veka.
Crkva je okružena velikim brojem rimskih, vizantijskih i slovenskih nadgrobnih spomenika, koji predstavljaju najubedljivije svedočanstvo o životu i delovanju ljudi iz daleke prošlosti.
Komentari (0)