Tri praznika u jednom danu: Sveti Vasilije, Mali Božić i Srpska nova godina

Prvog dana tzv. Nove (starokalendarske) julijanske godine, 14. januara, Srpska pravoslavna crkva obeležava spomen na dan obrezanja Isusa Hrista, u narodu poznatiji kao Mali Božič, a slavi i Svetog Vasilija Velikog, arhiepiskopa Kesarijskog.

Ovog sveca kao krsnu slavu svetkuju i brojne srpske porodice, dok se kod Rusa i Grka proslavlja kao imendan.

Sveti Vasilije je rođen u vreme cara Konstantina., oko 329.godine. Još kao nekršten učio je 15 godina u Atini filozofiju retoriku i astronomiju, pa je bio veoma učen. U zrelim godinama, kad je napunio 30 leta, krstio se na reci Jordanu zajedno sa svojim bivšim učiteljem Evulom. Bio episkop Kesarije Kapadokijske 10 godina, a upokojio se 1. januara 379.( U to vreme jedini kalendar je bio julijanski). Bio je veliki pobornik pravoslavlja, moralno čist i izuzetno revnosan, veliki bogoslovski um i stub crkve. 

Sačuvana su brojna dela Svetog Vasilija Velikog , bogoslovska, podvižnička i kanonska. On je i autor jedne od tri liturgije ( postoji još liturgija Svetog Jovana Zlatoustog i Svetog Jakova). Vasilijeva liturgija služi se 10 puta u godini, i to: 1. januara po julijanskom, odnosno 14. januara po gregorijanskom kalendaru, zatim uoči Božića i Bogojavljenja, u sve nedelje Časnog uskršnjeg posta osim Cvetne, na Veliki Četvrtak i na Veliku Subotu.

Kod Srba se za dan Svetog Vasilija spremaju pogačice od pšeničnog brašna – vasilice. Kod Grka je sličan kolač nazvan “vasilopita”. Negde se ovaj kolač zove maslenica, papuljica, gruvanica, baranica, u Resavi Mečka povojnica, u Leskovačkoj Moravi poparenica… U Pomoravlju i istočnoj Srbiji nazivaju je i vasuljica. Predstavlja kolač sreće i u njega se stavlja novčić. Negde male okrugle kolače vasilice daju deci za pokoj duša umrlih, a negde čobanima da ih pojedu kod stoke, da bi marva bila zdrava.

Mali Božić se u Srpskoj pravoslavnoj crkvi svetkuje pre svega kao uspomena na dan obrezanja Isusa Hrista. Jer, osmog dana po rođenju Sin Božji je, po zakonu starozavetnog judejskog proroka Mojsija, donet u judejski hram i bio obrezan. Starozavetno obrezanje muške novorođenčadi je, tumaći Crkva, preteča novozavetnog krštenja. Ovaj obred kod hrišćana je docnije zamenjen krštenjem, u spomen na krštenje Isusa Hrista u reci Jordan.

Mali Božić se u Srpskoj pravoslavnoj crkvi svetkuje pre svega kao uspomena na dan obrezanja Isusa Hrista. Jer, osmog dana po rođenju Sin Božji je, po zakonu starozavetnog judejskog proroka Mojsija, donet u judejski hram i bio obrezan. Starozavetno obrezanje muške novorođenčadi je, tumaći Crkva, preteča novozavetnog krštenja. Ovaj obred kod hrišćana je docnije zamenjen krštenjem, u spomen na krštenje Isusa Hrista u reci Jordan.

Narodna metereologija kaže ako na Mali Božić pada sneg, biće rodna godina. Ako neko umre u danima između Božića i Malog Božića veruje se da ide pravo u raj.

Možda vas zanima

Danas je Mali Božić: Nikako se ne treba svađati, da vam godina ne bi bila malerozna!

Srećna SRPSKA NOVA GODINA Večeras se ne spava, a običaj je da se služe vruća rakija, kuvano vino i krofne

Vasilica je danas obavezna na trpezi: Lako se sprema, a ima posebno značenje (RECEPT)

Važna preporuka za one koji slave napolju: Evo kakvo nas vreme čeka za doček Srpske nove godine



Izvor: 0bjektiv